5 مه 2022- امروزه از مهارکننده‌های وارسی ایمنی[1]، به طور گسترده ای برای درمان انواع سرطان ها استفاده می‌شود. با این حال، یکی از عوارض جانبی جدی آنها، شروع دیابت نوع 1 در بیماران است. اکنون، محققان دانشگاه اوزاکا کشف کرده‌اند که درمان با سلول‌های بنیادی ممکن است از این عارضه ی جانبی جلوگیری کند.

یکی از راهبردهایی که توسط آن سلول‌های تومور از شناسایی خود توسط سیستم ایمنی جلوگیری می کنند، افزایش تولید عواملی است که با سیگنال‌دهی سلول‌های ایمنی تداخل می‌کنند- فرآیندی که به عنوان نقطه ی وارسی ایمنی شناخته می‌شود. به عنوان مثال، تولید بیشتر لیگاند مرگ برنامه ریزی شده 1(PD-L1)  منجر به افزایش اتصال به گیرنده آن(PD-1) بر روی سلول هایT سیستم ایمنی می شود و فعال شدن سلول هایT را مهار می کند. استفاده درمانی از مهارکننده های وارسی ایمنی می تواند این اثرات را معکوس کند، و نظارت سیستم ایمنی بر سلول های تومور و کشتن آنها را بازیابی کند. با این حال، استفاده از این داروهای ضد سرطان با عوارض جانبی خود ایمنی، از جمله شروع دیابت نوع 1 همراه است.

دیابت نوع 1 یک بیماری خودایمنی جدی است و زمانی ایجاد می شود که سطح انسولین تولید شده توسط جزایر لانگرهانس در لوزالمعده به زیر آستانه ی لازم کاهش یابد و در نتیجه بدن در کنترل سطح قند خون ناتوان می شود. حیات چنین بیمارانی به درمان با انسولین وابسته است. هنگامی که سلول های تولید کننده انسولین به طور کامل از بین می روند، کنترل سطح قند خون به شدت به خطر می افتد که در نتیجه ی آن، عوارض بالینی در بیمار ظاهر می شود و کیفیت زندگی فرد را کاهش می دهد و پیش آگهی بدی را بهمراه دارد. در حال حاضر استراتژی هایی برای پیشگیری یا درمان دیابت نوع 1 وجود ندارد.

درمان با سلول های بنیادی مزانشیمی(MSC) ، رایج ترین نوع سلول درمانی است. سلول های بنیادی مزانشیمی عواملی را ترشح می کنند که به بازسازی بافت، فعالیت ضد فیبروز و تعدیل عملکردهای ایمنی کمک می نمایند.

در مطالعه ی اخیر در دانشگاه اوزاکا، محققان نشان دادند که سلول های بنیادی مزانشیمی، پتانسیل درمانی در برابر عوارض جانبی مرتبط با سیستم ایمنی را دارند. دکتر امی کاوادا-هوریتانی، نویسنده اصلی این مطالعه، توضیح داد: ما بررسی کردیم که آیا درمان سیستمیک با MSC می تواند از پیشرفت دیابت نوع 1 در مدل موش جلوگیری کند یا خیر. ابتدا، ما دیابت را در موش ها با تجویز یک آنتی بادی مونوکلونال خالصPD-L1 القا کردیم. سپس سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از چربی انسانی را به موشها تزریق کردیم و سلول های ایمنی را در ترشحات پانکراس، آنالیز نمودیم. زمانی که موش‌ها علاوه بر آنتی بادی مونوکلونال خالص PD-L1، MSC نیز دریافت کردند، بروز دیابت نوع 1 از 64 درصد به 19 درصد کاهش یافت.

مهار برهمکنشPD-1/PD-L1 ، باعث تغییرات مختلفی در سیستم ایمنی بدن می شود- به ویژه تجمع گسترده سلول های ایمنی (به ویژه ماکروفاژها) در جزایر لانگرهانس در لوزالمعده، که تولید انسولین را مختل می کند.

دکتر Shunbun Kita، نویسنده ی راهبر این مطالعه، توضیح داد: ما دریافتیم که سلول‌های بنیادی مزانشیمی، به‌طور مؤثری از هجوم این سلول‌های ایمنی جلوگیری می‌کنند، بنابراین از اثرات مضر مهارکننده‌های وارسی ایمنی، روی سلول‌های پانکراس جلوگیری می‌کنند.

محققان همچنین نشان دادند که سلول های بنیادی مزانشیمی فاکتورهایی (مانند اگزوزوم ها) را ترشح می کنند که از سلول های پانکراس در برابر حمله ایمنی محافظت می کنند.

یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که پیوندMSC ، می‌تواند از بروز دیابت مرتبط با درمان سرطان در نقطه وارسی ایمنی جلوگیری کند و بنابراین به عنوان یک نوع جدید از سلول درمانی کمکی قابل توجه است. این مطالعه در Diabetologia منتشر گردید.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2022-05-stem-cell-therapy-side-effects.html